Sıfır Atık Nedir?

---

---

---

---

---

“Sıfır Atık”; israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşumunun engellenmesi veya azaltılması, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanılmasını kapsayan atık yönetim felsefesi; kültürel, ekonomik ve sosyal gelişimin elde edilmesi için atıkların yaşam döngüsünü dikkate alan bir yaklaşım biçimidir.

 Sıfır atık yönetiminde, ürünlerin yeniden kullanılması, kullanım ömürlerinin uzatılması, ürünlerin üretiminde zararlı maddelerin kullanılmaması veya azaltılması, geri dönüşümü mümkün ürünlerin üretilmesi esastır. Atık yönetim hiyerarşisi sıfır atık yönetim sisteminin temelini oluşturur. Buna göre atık oluşumunun önlenmesi, atık azaltımı, atık oluşumunun önlenemediği durumda yeniden kullanımı sıfır atık yönetim sisteminin basamaklarıdır. Yeniden kullanımı mümkün olmayan atıkların ise maddesel geri kazanımı veya enerji olarak geri kazanımı şeklinde değerlendirilmesi gereklidir. Sıfır atık yönetim sisteminin oluşturulması çevre kirliliğinin giderilmesi için gerekli maliyetlerin azaltılması bakımından da önemlidir. Sıfır atık yönetim yaklaşımı esasen herhangi bir yaşam alanının tasarım aşamasında planlanmalıdır. Başarılı bir yönetim modeli elde etmek için atık yönetim çalışmaları, site, apartman, mahalle-cadde kent meydanı, okul, plaza, alışveriş merkezleri (AVM), havaalanı, OSB ve sanayi tesisleri, pazar yerleri, eğitim sağlık ve turizm yerleşkeleri gibi bir şehre ait ne kadar yaşam alanı var ise bunların mimari tasarım aşamasında ele alınmalıdır. Binaların ve yaşam alanlarının tasarım aşamasında planlama yapılarak bu alanların sıfır atık yönetimine uygun şekilde inşa edilmesi en ideal durumdur. Ancak bunun mümkün olmaması durumunda sistem kurulumu için uygulama basamakları takip edilerek sonuca ulaşmak mümkündür.

Sıfır Atık Hakkında:

Sıfır atık yaklaşımının esas alınması ile sağlanacak avantajlar;

❖Verimliliğin artması,

❖Temiz ortam kaynaklı olarak performansın artması,

❖İsrafın önüne geçildiğinden maliyetlerin azaltılması,

❖Çevresel risklerin azalmasının sağlanması,

❖ Çevre koruma bilincinin kurum bünyesinde gelişmesine katkı sağlandığından çalışanların “duyarlı tüketici” duygusuna sahip olmasının sağlanması,

❖ Ulusal ve uluslararası pazarlarda kurumun “Çevreci” sıfatına sahip olmasının sağlanması, bu sayede saygınlığının arttırılmasıdır.

Sıfır Atık Yönetimi Sisteminin Uygulama Adımları

1-Odak noktası

2-Mevcut durum

3-Planlama

4-İhtiyaç ve Termin

5-Eğitim

6-Uygulama

7-Raporlama ve takip

Gebze Belediyesi olarak 2009 yılından itibaren GEKAP kapsamında yürütmüş olduğumuz geri dönüşüm faaliyetleri, 2017 yılında başlatılan Sıfır Atık Projesi öncülüğünde Belediye ana-ek hizmet binaları ve genel hizmet alanında  sürdürülmektedir. Okullar, Kamu Kurumları, Hastaneler, İşletmeler ve tüm hanelerden oluşabilecek atık türlerinin kaynağında ayrı biriktirilmesi, atık kategorizasyonunun sağlanması, israfın önlenmesi için ambalaj atıkları yönetim planı hazırlanmıştır. Tüm birimlerde atıkların ayrı biriktirilmesi hususunda ekipmanlar yerleştirilmiş,personellere bilgilendirmeler yapılmıştır.

Odak Noktası

Odak noktaları, kurumdaki sıfır atık yönetiminin etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasından, sistemin kurulmasından, izlenmesinden, bilgi akışının sağlanmasından sorumludur.

Mevcut Durum

Atık kaynakları ve türleri

•Ofisler: Ambalaj atıkları (kağıt, plastik, cam, metal ), atık pil, elektrikli ve elektronik atıklar.

•Belediye sosyal tesisleri: Bitkisel atık yağ.

•Yemekhane: Yemek ve Organik atıklar, ekmek artıkları.

•Sağlık birimi : Tıbbi atık.

•Bakım onarım atölyeleri : Tehlikeli atık, ömrünü tamamlamış lastik, atık motor yağı.

Belediyemizde yukarıda belirtilen atıklar 2009 yılından itibaren diğer atıklardan ayrı toplanmakta ve lisanslı firmalara verilmektedir. 

2872 Sayılı Çevre Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak;

Ambalaj atıkları, diğer atıklardan ayrı olarak mavi renkli geri dönüşüm kutularında biriktirilmektedir.          

 Toplanan ambalaj atıkları, anlaşmalı lisanslı firma  tarafından düzenli toplanarak  depolama ünitesine götürülür.    

BELEDİYEMİZ TARAFINDAN YÖNETİMİ SAĞLANAN ATIK TÜRLERİ                                                                                   

-Ambalaj Atıkları

-Atık Piller

-Bitkisel Atık Yağlar

-Evsel Çöpler-Organik Atıklar

-Elektrikli ve Elektronik Atıklar

-Tekstil Atıklar

-Moloz Atıkları

-İri Hacimli Atıklar

Planlama

2018 yılında başlatılan Sıfır Atık Projesi ile ilk olarak Gebze Belediyesi Ana ve Ek hizmet binalarında uygulamalar başlatılmıştır. Binalarda ofisler, koridorlar ve diğer birimlerde gerekli incelemeler yapılarak Sıfır Atık Projesi kapsamında geri dönüşüm veriminin artırılması, atık ayrıştırma bilincinin sağlanması için personel sayılarına göre planlamalar yapılmıştır. 

Belediye tüm çalışanlarının ve temizlik personelinin sıfır atık projesinin uygulanması ile ilgili olarak eğitimlerin verilmesi planlanmıştır. Temizlik ekibi sorumlularının atık toplama, taşıma, atık miktarlarının belirlenmesi vb.atık yönetimine ilişkin görev dağılımları planlanmıştır.

İhtiyaçların belirlenmesi ve Temini

Belediye binamız ve diğer ek hizmet binaları her bir atık türü için ayrı biriktirmeye imkan sağlayacak şekilde; geri dönüşebilen atıklar için (kağıt, karton, cam, plastik, metal) dört bölmeli ve organik atıklar ve geri kazanımı mümkün olmayan atıklar için iki bölmeli olmak üzere toplam yaklaşık 34 adet atık biriktirme ekipmanları yerleştirilmiştir. Atık biriktirme kutuları, kullanımı ve boşaltımı kolay, paslanmaz ve temizlenebilir özellikte olup, bulundukları yerde hangi atığın hangi kutuda biriktirileceğine dair renk skalası da dikkate alınarak uyarıcı ifadeler ve bilgilendirme panoları yerleştirilmiştir.

Eğitim faaliyetler

Atık biriktirme ekipmanlarının temin sürecine kadar Belediyede çalışan tüm personele ve temizlik personeline sıfır atık projesi uygulamasına yönelik eğitimler verilmiştir.İlçemiz sınırlarında bulunan tüm ilkokullarda her sene,talebe istinaden ise diğer okulların farklı yaş gruplarında,kamu kurum ve kuruluşlarda personellere çevre ve sıfır atık eğitimleri verilmektedir.2019 yılı 15000 öğrenciye eğitim verildi. Bu yıl hedef 25000 kişidir.

Uygulama

Temin edilen atık biriktirme ekipmanları, belediye ana yeni hizmet binasında tüm katlarda ofis koridorlarına, personelin kolayca ulaşabileceği yerlere uygun şekilde yerleştirilmiştir.

Atık biriktirme ekipmanlarında biriken atıklar, eğitim verilen temizlik personeli tarafından tartılmakta ve atık miktarları hakkında istatistik tutulmaktadır. Toplama verimliliği ile ilgili olarak değerlendirmeler yapılacaktır.

Hedeflerimiz

Belediyemiz diğer tüm ek hizmet binalarımızda sıfır atık proje uygulamasının yaygınlaştırılması.

Oluşan organik atıkların (meyve sebze kabukları, çay ocaklarında oluşan çay posoları, bahçedeki çim ve yapraklar vb.) ayrı toplanarak kompost üretiminde kullanılmasının sağlanması ve bunun için sistem oluşturulması

Atıktan enerji ve hammadde geri kazanımına yönelik geri kazanım ve bertaraf tesislerinin kurulması

Eğitim verilen kişi sayısını artırarak çevre ve doğa bilincini tüm bireylere aşılamak.

Sıfır atık bilinçlendirme eğitimleri ile projenin önemini anlatmak,neler yapabiliriz konusunda yeni çalışmalar üretmek.

BİLİYOR MUYDUNUZ? 

̶  Atık malzemelerin hammadde olarak kullanılması çevre kirliliğini önler; hurda kâğıdın tekrar kâğıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltır.

̶  1 ton kağıdı geri dönüştürerek; 

0,8 m uzunluğunda 17 tane ağacı

26,5 m3 suyu 

2 varil (318 lt) petrolü

4100 kWh enerjiyi (Ortalama bir eve 6 ay yetecek kadar enerji) korumak mümkündür.

̶  1 ton plastiğin geri dönüşümüyle; 

 22 m3 alanı 

 16,3 varil (2591,7 lt) petrolü 

 5774 kWh enerjiyi (2 kişinin 1 yılda kullandığı enerji) korumak mümkündür.

̶  1 ton cam ambalajı geri dönüştürerek; 

 1,53 m3 alanı 

 0,12 varil (19 lt) petrolü 

 42 kWh enerjiyi korumak mümkündür.

̶  Atık camın geri kazanılmasıyla %25 oranında enerji tüketiminde azalma, %20 oranında hava kirliliğinde azalma, %80 oranında maden atığında azalma ve %50 oranında da su tüketiminde azalma sağlanır (PAGÇEV, 2016). Camın geri dönüşümünde kalite kaybolmadan neredeyse %100 oranında eski camdan imal edilebilir.

̶  1 ton alüminyum ambalajı geri dönüştürerek; 

 7,65 m3 alanı 

 39,6 varil (6296,4 lt) petrolü 

 14.000 kWh enerjiyi, 1 ton çelik ambalajı geri dönüştürerek; 

 3 m3 alanı 

 1,8 varil (286,2 lt) petrolü 

 642 kWh enerjiyi korumak mümkündür.

---

---